Заманында телебезгә хаҗәтлек булганлыктан, 1303 елда Рим шәһәрендә көнбатыш сәяхәтчеләре өчен махсус рәвештә "Кодикус куманикус" дигән сүзлек булдырыла. Шушы сүзлектәге җөмләләр, әйтемнәр нәкъ бүгенгечә яңгырыйлар. Сәүдәгәрләргә сәфәргә чыкканда татар телен белгән тәрҗемәчеләр алырга тәкъдим ителә.
Инде күпләргә мәгълүм сәүдәгәр Афанасий Никитин, әгәр дә татар телен белмәгән булса, сәяхәтен Йосыф исеме белән кылмаган булса, төрки Газневидлар династиясе идарә иткән Һиндстанга кадәр барып та җитә алмаган булыр иде, барып җитсә дә, исән-имин иленә кайтып җитә алуы бик тә шикле булыр иде. Һәм үзенең "Хождение за три моря" әсәрен "рус җиреннән дә гүзәлрәк җир юктыр" кебек татар җөмләләре белән бизәмәгән булыр иде. Монысы да юкка түгел, аның рус укучылары да татар телен яхшы белгән. Менә бу - телгә ихтыяҗлык мисалы.
Телебез - дөньның иң кирәкле дип саналган ундүрт теле арасында һәммә төркигә дә аңлашыла торган бердәнбер тел. Бу аның заманында татарның бөеклек чорында дөньяда тоткан урынының чагылышы. Ул XIX гасырга кадәр Россиянең Көнчыгыш белән аралашу теле яки дипломатик кулланыштагы тел булган.
«Казан утлары», Индус Ризак улы Таһиров, «Изге сөткә ни җитәр?», 05.2016

Язын-көзен шау чәчәктә,
Ал чәчкәле тормыш гөлем.
Бәхет гөлем, шатлык гөлем,
Тәрәзәмнән тора көлеп.
Гаиләмә бәхет теләп,
Саулык теләп барчабызга,
Чәчкә ата тормыш гөлем
Йортыбызның учагында.
Борчуларым ашып китсә,
Тормыш гөлем илһам бирә.
Яшәү дәрте, яшәү көче
Ал чәчәкле гөлдән генә.
Тәрәз төбем балкып тора,
Йортыбызга нурлар сибеп.
Гаиләмнең иминлеген
Тормыш гөлем саклый кебек.
Вәзилә Чинаева “Тормыш гөлем”

Яшь педагог, хәерле юл сиңа,
Ак җәймәләр тормыш юлыңда
Һөнәр сайлау-язмыш сайлау, диләр,
Бәхет кошы синең кулыңда.
Синең кулда күпме нәни язмыш,
Күпме күзләр сиңа төбәлгән,
Ышаныч, мәхәббәт өмет итеп
Бар игътибар сиңа юнәлгән.
Ышанычларын син акларсыңмы,
Булырсыңмы киңәш-сердәшче?
Һәммәсе дә тик үзеңнән тора,
Тыңла әле минем киңәшне.
Чык күңелдән ярат балаларны,
Шелтәләмә юкка, рәнҗетмә.
Һәр балага шәхес итеп кара,
Хөрмәт ит син аны ничек тә.
Бар гамәлең синең тәрбияли:
Кылган эшең, килеш-килбәтең,
Хәтта сөйләшүең, көлүең дә,
Йөрешләрең - ни хәл итәсең?
Тырышканнар һәрчак табар диләр,
Кагар диләр ташка кадак та...
Максатчан һәм бик тә тырыш булсаң,
Уңышларың бетмәс санап та.
Вәзилә Чинаева "Үгет - нәсихәт"

Пәйгамбәр галәйһиссәлам әйтте: "Күк йөзен Аллаһы Тәгалә өч нәрсә белән зиннәтләде: кояш, ай, йолдызлар белән. Җир йөзен дәхи өч нәрсә белән зиннәтләде: гыйлеме белән гамәл кыйлгучы галим, хайванат вә җәмадатка (минералларга) шифа биргүче ягъмур вә гадаләтле булгучы падишаһ", - диде. Янә пәйгамбәр галәйһиссәлам әйтте: "Галимнәрнең язу яза торган карасы вә һәм шәһидләрнең каны кыямәт көнендә үлчәнер: катибләрнең карасы шәһидләрнең канына бәрабәр килер", - диде.
Вә дәхи һәрбер диннәрдә дүрт нәрсә макталадыр ки: гыйлемлек, заһидлек, изгелек, әманәт. Пәйгамбәр галәйһиссәлам әйтте: "Гыйлем үгрәнмәк Аллаһы Тәгалә каршында изге эштер".
Каюм Насыйри "Фәвакиһел җөләсә" . (Төзүчесе, гарәп графикасында сакланган текстларны гамәлдәге язуга күчерүче - Мәсгуд Гайнетдин)

Белем, китап турында мәкальләр:

Күп укысаң, күп белерсең.
Белмәү гаеп түгел, белергә теләмәү гаеп.
Күп укыган күп беләр.
Укымаган бер телле, укыган ике телле.
Беләгең белән екканчы,белемең белән ек.
Белем бәхетле итә.
Белемле кеше югалмас.
Белемнең чиге юк.
Китап – тормыш көзгесе.
Аю беләгенә ышана, Адәм белеменә ышана.
Белемдә көч.
Белемлекнең чиге юк.
Белем тәжрибәдән туа.
Белем һәр куркынычны җиңә.